از صحن طبرسی که مشرف می‌شوی کافی است دست راست و جایی که چسبیده به باغ رضوان و مقبره فیروزه‌ای پیر پالان دوز است نگاه کنی. کبوترانی که در هم وول می‌خورند می‌چرخند و می‌چرخند وعشق بازی می‌کنند.

خیلی‌ها هم دل داده‌اند به دستان کوچکی که پارچه‌های سبز کوچک را با گندم‌ها می‌گذارند توی کف دست زائرانی که برای ادای نذرشان آمده‌اند.

* گندم نذر کبوترهای حرم
گندم، نذر کبوترهای حرم کردن سنتی قدیمی است که خیلی‌ها اعتقاد عمیقی به آن دارند؛ مادر بزرگ‌ها و پدر بزرگ‌هایی که برای عاقبت به خیر شدن بچه‌هایشان گندم نذر کبوترها می‌کنند.

رسمی کهن و قدیمیپرندگان، با سنت‌های اعتقادیمان گره خورده‌اند. کمتر زائر شکسته‌دلی را می‌توان یافت که به مشهد رود و سراغی از کبوتران حرم نگیرد. همین هم هست که در بخشی از دفتر نذورات داخل حرم می‌توان فیش‌های گندم نذری را دید که با قیمت‌های مختلف برای زائران آماده شده تا بتوانند گندم بخرند و نذرشان را ادا کنند.
یکی از متصدیان همین دفا‌تر می‌گوید: گندم نذر کردن برای کبوتران حرم یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین نذرهایی است که اکثر زائران برای ادایش به ما مراجعه می‌کنند. او به دلیل داشتن ته فیش‌های نذورات آمار دقیقی از تعداد مراجعه کنندگان روزانه دارد؛ اما می‌گوید واقعاً چه فرقی می‌کند که چند نفر برای ادای نذرشان روزانه برای این کبوتران ‌دان می‌پاشند. مهم این است که این کبوتران چون ما مجاوران و زائران سر خوان گسترده غریب الغربا نشسته‌اند و از این خوان رحمت روزی می‌خورند. او ادامه می‌دهد: مهم این نیست که چند نفر نذرشان ‌دان ریختن برای کبوترهاست؛ مهم این است که‌ دان پاشیدن برای آن‌ها تقریباً تنها نذری است که غنی و فقیر از ادایش بر می‌آید و دارا و ندار نمی‌شناسد..

* ا‌ز کبوتران چاهی تا..
یکی از قدیمی‌ترین خادمان می‌گوید: کسی تاریخچه‌ای از کبوترهای حرم را ندارد؛ اما نسل کبوتر‌ها‌ی امروز و نسل‌های گذشته تغییر کرده‌اند. یعنی دیگر چون قدیم‌ها «کبوتر چاهی» نیستند و امروز از هر نژادی را بین‌شان می‌توانی ببینی. این جمله را چند نفر دیگر هم تأیید می‌کنند و می‌گویند حالا خیلی‌ها کبوترهای شخصیشان را می‌آورند حرم و‌‌ رها می‌کنند. آن‌ها یا نذر دارند یا دوست دارند کبوترشان را اهدا کنند. همین هست بین کبوتران کبوتران گران قیمت هم پیدا می‌شود.

جایی که صید ممنوع است
شارجب که در یکی از کوچه پس کوچه‌های قدیمی اطراف حرم هنوز هم کبوتر‌فروشی دارد؛ می‌گوید: کبوتربازان بزرگ قدیم‌ها وقتی می‌خواستند کارشان را کنار بگذارند همه کبوترانشان را می‌بردند حرم و ر‌هایشان می‌کردند. خیلی‌هاشان هم هیچ کبوتر حرمی را صید نمی‌کردند و کلاً احترام ویژه‌ای برای کبوترانی که وارد دسته کبوتران حرم می‌شدند قائل بودند.»
دور ضریح مطهر و آنجا که دایره نیازمندان لطف رضا تنگ‌تر می‌شود شاید کسی سر بالا نکند و نبیند کبوترانی که در هشتی‌های بالای ضریح کز کرده‌اند و چشم دوخته ان به اشک‌ها و نیاز‌ها.

کلاغی که دوست دارد قاطی کبوترهای حرم شود
داستان کبوترهای حرم را می‌توان با نواهای مداحان در مدیحه سرایی‌هایشان به پایان برد.
محسن چاوشی در ترانه اما‌م‌رضا‌(ع) داستان کلاغی را روایت می‌کند که می‌خواهد برود حرم امام رضا و قاطی کبوتران شو.

می‌خوام برم امام‌رضا (ع)
می‌خوام برای کفترا یه خورده گندم ببرم
اونجا که گنبدش طلاست با کفترا پر بزنم

مـوضـوعــــات محض رضا: حرم شناسی رضوی
برچسب‌هاي محض رضا: کبوترای حرم امام رضا, نذر کبوترهای حرم, رسمی کهن حرم شناسی, کبوتران چاهی حرم